Kronika Jeggerowa
Kadr 1 – Poranek na pograniczu jawy
Opis fotograficzny:
Namiot rozwarty jak niedomknięta książka. Wewnątrz śpiwór, zwinięty w rulon, obok menażka z resztką herbaty, nadgryzione jabłko, butelka po oranżadzie „Ptyś”. W tle trawa zroszona poranną wilgocią.
Opis emocjonalny:
Poranki w Jeggerowie pachniały rosą i spóźnionym snem. Chciało się wstać i zostać w śpiworze jednocześnie. Żadnych budzików, żadnych planów. Tylko świadomość, że cały dzień będzie nasz, a jedyną trudnością będzie znalezienie czystego kubka. To było szczęście w najczystszej postaci – tak proste, że nawet nie wiedzieliśmy, że to szczęście.
Kadr 2 – Święty Graal: kociołek „JAGGEROWO”
Opis fotograficzny:
Kociołek nad ogniem. W środku bulgocze woda z pływającą cebulą i kawałkami makaronu. Na boku wyryte scyzorykiem litery „JAGGEROWO”, lekko przypalone na brzegach.
Opis emocjonalny:
To była nasza kuchnia, nasz rytuał. Wrzucało się wszystko, co było pod ręką, bez pytań o przepisy. Czasem wychodziło pyszne, czasem ledwo zjadliwe – ale zawsze nasze. Smakowało dymem, wolnością i lekkością życia, które nie znało słowa „prowiant” poza tym, co akurat znalazło się w plecaku. Najlepsze było to, że nikt nigdy nie narzekał – nawet spalona kiełbasa smakowała jak potrawa z innej planety, bo była przyprawiona niezależnością.
Kadr 3 – Plaża jak scena
Opis fotograficzny:
Grupa nastolatków nad rzeką. Dziewczyny leżą na kamieniach, chłopaki brodzą w wodzie – jeden z kijem udającym wędkę, drugi buduje z patyków tamę. Słońce wysoko, rzeka odbija światło.
Opis emocjonalny:
Dunajec był wtedy naszym morzem. Budowaliśmy zapory skazane na porażkę, łowiliśmy ryby, których tam nie było, i rozmawialiśmy, jakbyśmy mieli na to całą wieczność. Ola kładła się w słońcu, a ja udawałem, że patrzę na rzekę. Wszyscy mieliśmy poczucie, że świat jest stabilny i bezpieczny. Woda płynęła, my rośliśmy, a czas się nie liczył. Byliśmy nieśmiertelni – chociaż tylko w naszej własnej wyobraźni.
Kadr 4 – Popołudniowe zawieszenie
Opis fotograficzny:
Postać leżąca w cieniu, twarz przykryta książką. Obok plecak, z którego wystaje szalik i butelka oranżady. W tle namiot, lekko przechylony.
Opis emocjonalny:
Popołudnia w Jeggerowie miały inny smak, leniwy i rozciągnięty. Czas przestawał być linią, stawał się miękką przestrzenią. Rozmowy przycichały, a my, prowokatorzy i śmieszki, stawaliśmy się zwykłymi dzieciakami, którzy chcą poleżeć w cieniu. To były chwile, które znikały z pamięci – i właśnie dlatego chciało się je zatrzymać. Poczucie, że w życiu nie zawsze trzeba coś robić, żeby ono się wydarzało.
Kadr 5 – Nocny krąg
Opis fotograficzny:
Ognisko. Twarze oświetlone od dołu. Ktoś w tle trzyma gitarę, ktoś inny dmucha w żar. Wokół ciemność, poza kadrem tylko domyślny szum rzeki.
Opis emocjonalny:
W nocy Jeggerowo było miejscem wtajemniczenia. Papierosy krążyły w kółko jak zaklęte, historie rosły w siłę z każdym zdaniem. Ktoś śmiał się do łez, ktoś inny nagle milczał. To były noce, w których dorastanie przyspieszało, może o lata. Ogień nie tylko grzał – łączył. Był centrum naszego małego wszechświata. Każdy z nas czuł, że bierze udział w czymś większym niż zwykła wakacyjna przygoda.
Kadr 6 – Kapelusz i milczące porozumienie
Opis fotograficzny:
Wieczorne ognisko. Ja w kapeluszu, lekko przekrzywionym, z uśmiechem, który udaje pewność siebie. Po prawej dziewczyna, której imienia już nie pamiętam. Trzyma kubek w obu dłoniach, patrzy gdzieś w bok, jakby czekała, aż ktoś powie coś ważnego. Reszta grupy pogrążona w rozmowach i śmiechu.
Opis emocjonalny:
Na tym zdjęciu nikt nie widzi, że między nami jest historia, której nikt nie opowiedział. Było niezgrabnie, nerwowo, w rytmie, który nie nadążał za sercem. Wstyd mieszał się z fascynacją, a cisza po wszystkim była głośniejsza niż muzyka z radia.
I może właśnie dlatego pamiętam to tak dobrze, bo w tej niezręczności było coś czystego. Chwilę wcześniej siedzieliśmy tu, przy ogniu, w kapeluszu, z kubkiem herbaty, i nikt nie przypuszczał, że po tym wieczorze oboje wyjdziemy z Jeggerowa trochę inni.
Kadr 7 – Krzyż Czarka
Któregoś razu wracamy do Jeggerowa, a tam robotnicy wycinają wiklinę, czyli całe nasze nadrzeczne schronienie. Prace posuwały się szybko, było jasne, że za dwa dni dotrą i do nas.
Czarek nie spanikował. Mówi:
– Tu ludek pobożny, krzyża nie ruszą. Jak postawimy, to nasza okolica ocaleje.
I faktycznie, zbudowaliśmy całkiem spory krzyż ze znalezionych drzew. Kiedy ekipa dotarła, Czarek wyszedł im naprzeciw z miną proroka i oznajmił, że teraz to miejsce jest uświęcone. „Tu utopił się pewien wędkarz – dodał – a my modlimy się tu za niego”.
Nie do wiary, ale podziałało. Ludzie popatrzyli, pokiwali głowami i poszli dalej. Jeggerowo zostało nietknięte, jakby naprawdę miało patrona gdzieś w zaświatach.
Lekcje, których nie ma w podręcznikach
To były czasy, których nie odda żadna kronika, bo żadne archiwum nie zapisze smaku pierwszego wina pitego z gwinta, goryczy pierwszego piwa pod krzakiem ani drżenia dłoni po dotyku dziewczyny, której imię uleciało szybciej niż noc.
W Jeggerowie dorastanie nie miało podręcznika, miało zapach mokrej trawy, trzask ogniska i spojrzenia, które udawały obojętność, a mówiły wszystko. Poranki zaczynały się od mgły, która wcale nie była tylko nad rzeką. Każdy dzień był trochę wstydem, trochę triumfem, trochę strachem, że coś się zmieni na zawsze – i właśnie o to chodziło.
Dorośli byli daleko, wolność była blisko. My byliśmy dokładnie pomiędzy – na własnych warunkach, w miejscu, którego nikt nam nie mógł zabrać.
To jest Kronika Jeggerowa: zapis wspomnień, które działają jak negatywy – najpierw wyglądają na zwykłe obrazy, ale kiedy wpuści się w nie światło, okazuje się, że to kawałek życia zamknięty w kilku kadrach.